Historie hervormde kerk

bron: dit artikel is overgenomen van de site http://www.groenehartarchieven.nl
Hervormde kerk te Nieuwveen

Aan het einde van de Nieuwveense Kerkstraat, net op de grens met de Nieuwkoopse droogmakerij, staat de in 1832 voltooide Hervormde kerk. Het staat op de plaats van de 16e eeuwse rooms-katholieke parochiekerk.

De in 1559 gebouwde rooms-katholieke parochiekerk van Nieuwveen kwam tijdens de Reformatie omstreeks 1578 in handen van de protestanten. De kerk was gewijd aan de heilige Nicolaas en was, volgens een prent van Anna Brouwer, voorzien van een vrij hoge achtkantige toren, gedekt met een spits. Het gebouw werd vanwege de slechts staat waarin het verkeerde in 1831 afgebroken. Het is niet onmogelijk dat de droogmaking van de zogenaamde Nieuwkoopse poel twintig jaar daarvoor een van de oorzaken van de afbraak geweest is. De kerk stond immers aan de rand van de drooggemaakte polder waardoor de fundamenten van het gebouw verzakten.

De eerste steen van het nieuwe gebouw werd gelegd op 14 juli 1831 waarna op 22 april 1832 de ingebruikname volgde. De kerk was ontworpen door architect Elsmeyer uit Nieuwkoop. Ook de oude toren werd gesloopt en vervangen door een nieuwe. Omdat de toren op grond van de additionele artikelen van de Staatsregeling van 1798 eigendom van de burgerlijke gemeente was geworden, werd de nieuwe toren in opdracht van de gemeente gebouwd. De architect was Theodorus Molkenboer uit Leiden. De kosten van de herbouw van de toren werden begroot op 2.100,- gulden. De kerkvoogden boden aan de helft van dit bedrag voor hun rekening te nemen. De toren werd in 1929 gerestaureerd, waarbij de open klokkenstoel verdween. Nadat al in de jaren 1887 en 1888 herstellingen aan het gebouw hadden plaatsgevonden, volgde in 1932 een grote restauratie van het kerkgebouw.

Bronnen en literatuur:

SARM; Archief van de Hervormde gemeente te Nieuwveen.
A.A. Luttik, ‘De Hervormde kerk van Nieuwveen’, in: Op pad langs Rijnlandse dorpskerken (Alphen aan den Rijn 1990) 137-142.
J.J. Roovers, Vertellingen over Nieuwveen (Alphen aan den Rijn 1972).